Onderhoud

Kleppen stellen

Dit is een karwei waar de berijder van een tweeslagmotor zich geen zorgen over behoeft te maken. Zoals bekend zijn alleen vierslagmotoren voorzien van kleppen die de toegangsdeuren zijn waarlangs het verse gasmengsel in de cilinder stroomt en de afgewerkte gassen zich naar buiten gaan. Bij een zijklepmotor zijn de kleppen in de cilinder aangebracht, bij een kop- klepmotor in de cilinderkop. De ruimte tussen de kleptuimelaar en de klepsteel wordt klepspeling genoemd. Het doel van deze speling is de klep de gelegenheid te geven zich in lengterichting uit te zetten, als de motor warm wordt. Was er geen speling aanwezig, dan zou de klep zich uitzetten, de tuimelaar (en daarmee de klepveer) indrukken en niet meer goed op de klepzitting afsluiten, ook al bevond de klep zich in 'gesloten stand'. Het gevolg hiervan zou zijn dat tijdens de verbranding de hete uitlaatgassen langs de sluitvlakken van de klep en de klepzitting kunnen lekken, waardoor het materiaal verbrandt. Ditzelfde gebeurt ook wanneer de kleppen 'te nauw' worden afgesteld, d.w.z. als de speling 'te klein is. Sommige viertaktrijders hebben zich hieraan wel eens bezondigd omdat ze vonden dat de kleppen bij de voorgeschreven speling een beetje luidruchtig tikten. Na het verminderen van de speling was het tikken wel opgeheven, doch het duurde niet lang of de kleppen narigheid begon. Verbrande kleppen en zittingen, geen voldoende compressie meer in de cilinder, slecht trekken en een enorm hoog brandstofverbruik. Men dient zich dan ook zeer zorgvuldig te houden aan de klepspeling die de fabrikant voorschrijft. De speling wordt gemeten met een voelermaat en kan gecorrigeerd worden door het stelboutje te verdraaien.

Ook bij een juiste klepspeling kan er een tijd aanbreken dat de kleppen niet meer zo perfect op de zitting afsluiten. De kleppen moeten dan geslepen worden en dit vereist het verwijderen van de cilinderkop. Een kopklepmotor heeft het voordeel dat men na het verwijderen van de kop het gehele complex van cilinderkop en kleppenmechanisme op een gemakkelijke plaats kan leggen ten einde de vereiste werkzaamheden te verrichten. De klepveren moeten dan worden samengedrukt om de klepspie te kunnen verwijderen en daarna kan men de kleppen: uit hun geleiders nemen. Als het kleppenmechanisme uit elkaar genomen is, kunnen de klepgeleiders op slijtage worden gecontroleerd en tevens kan worden nagegaan of de klepveren nog de juiste spanning hebben. Het slijpen kan desnoods met de hand gebeuren, doch een machine doet het veel vlugger en beter en het verdient dan ook aanbeveling om kleppen en zittingen machinaal te laten slijpen bij een auto- of motorwerkplaats waar men de beschikking heeft over een elektrische kleppenslijpmachine.

Hans Kambier.

Uit Brommers, scooters en motoren van J. Joppe  (1963)